राष्ट्रीय बालिका दिन भारतात दरवर्षी 24 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. भारतीय समाजात मुलींना भेडसावणाऱ्या असमानतेबद्दल जनजागृती करण्यासाठी महिला आणि बाल विकास मंत्रालय आणि भारत सरकार यांनी 2008 मध्ये याची सुरुवात केली होती. स्त्रीभ्रूण हत्या, बाल लिंग गुणोत्तर आणि मुलींसाठी निरोगी आणि सुरक्षित वातावरणाची निर्मिती याविषयी जागरुकता मोहिमांसह आयोजित कार्यक्रमांसह हा दिवस साजरा केला जातो.
तुमच्या मुलीच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी गुंतवणूक पर्याय (investment options for your girl child)
यामध्ये मुलींना आर्थिकदृष्ट्या मजबूत बनवणे देखील समाविष्ट आहे जेणेकरून त्यांचे भविष्य चांगले होईल. मुलीचे भविष्य आर्थिकदृष्ट्या घडविण्यासाठी देशात अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत. काही सर्वात सुरक्षित आणि लोकप्रिय पर्यायांबद्दल जाणून घेऊया.
आपल्या भविष्यकालीन गरजांच्या पूर्ततेसाठी एक सर्वसाधारण सल्ला हा पैसे बचत करण्यासंबंधी दिला जातो पण आर्थिक क्षेत्रांत कार्यरत असलेले फायनान्शियल प्लॅनर्स थोडा बचती ऐवजी गुंतवणुक करण्याचा सल्ला देतात. मग तुमच्या गरजांसाठी नक्की काय हवंय?
बचत कि गुंतवणुक?
बचत किंवा गुंतवणूक यामध्ये एक मूलभूत फरक असा आहे की बचत हि तुमच्या सध्याच्या खर्चांमधून केली जाते, पैसे वेगळा काढला जातो. पण गुंतवणुकीचं थोडं वेगळं आहे. गुंतवणुकित आपण बचत केलेला पैसे योग्य ठिकाणी गुंतवला जातो – जेणेकरून आज गुंतवलेला पैसा या महागाईच्या पटीत वाढेल.
आजचा ढोबळ महागाईचा दर आहे ६ म्हणजे आजच्या १०० किंमत होईल ९४, या गणिताचा विचार केला तर पैसे फक्त वाचवून चालणार नाही तर त्याची योग्य ठिकाणी गुंतवणूक करावी लागेल जेणेकरून आज गुंतवलेले १०० रुपये तुम्हाला पुढच्यावर्षी पण १०० किंवा त्यापेक्षा जास्त असावेत म्हणजे तुम्ही महागाईच्या तुलनेमध्ये आजच्या जीवनाचा स्थर सांभाळू शकाल.
Investment Options for Girl Child
1. सुकन्या समृद्धी योजना / Sukanya Samriddhi Account
खास मुलींसाठी एक सशक्त आणि सुरक्षित गुंतवणूक साधन असावं म्हणून २०१५ साली भारत सरकारनं “सुकन्या समृद्धी योजना” या योजनेची सुरवात केली.
सुकन्या समृद्धी योजनेट गुंतवणूक करण्यासाठी तुम्ही तुम्हाला सोयीचा असं भारतीय पोस्टऑफिस किंवा कुठल्याही सरकारी/खाजगी बँकेचा पर्याय निवडू शकता. सुकन्या समृद्धी योजनेट एकरकमी मोठी गुंतवणूक करण्याची गरज नाही तर तुम्ही फक्त रुपये २५० भरून या योजनेत गुंतवणुकीचा श्रीगणेशा करू शकतात, आणि यानंतर एका वर्षात कमीतकमी २५० आणि जास्तीत जास्त १.५ लाख इतकी रक्कम गुंतवणूक करू शकतात. हि रक्कम तुम्हाला एकरकमी किंवा जमेलतश्या हप्त्यात भरण्याची सोय आहे.
भारतीय पोस्ट ऑफिस हे अश्या शासकीय योजनांच्या गुंतवणुकीसाठी योग्य आणि अधिक सुरक्षित समजली जातात पण त्यांच्या काम करण्याच्या पद्धतीचा विचार केलात तर असता तुम्ही सुकन्या समृद्धी योजनेच खात बँकेत उघडल्यास अधिक उत्तम – कुठल्या कारणांसाठी तुम्हांला उठसूट तिथे जाण्याची गरज नाही. पैसे ऑनलाइन भरण्यापासून ते खात्याचं स्टेटमेंट काढण्यासाठी काम तुम्ही घरबसल्या करू शकतात. पोस्टात मात्र तुम्हाला प्रत्येक गोष्टीसाठी चकरा माराव्या लागतील – अर्थात हा माझा अनुभव आहे.
| सुकन्या समृद्धी योजना ठळक मुद्दे | |
|---|---|
| व्याज दर | 7.6% प्रतिवर्ष (Q4 FY 2021-22) |
| परिपक्वता कालावधी | 21 वर्षे किंवा मुलीचे वय 18 वर्षानंतर लग्न होईपर्यंत |
| किमान ठेव रक्कम | रु. 250 एका आर्थिक वर्षात |
| कमाल ठेव रक्कम | रु. 1.5 लाख एका आर्थिक वर्षात |
| पात्रता | 10 वर्षांखालील मुलीचे पालक किंवा कायदेशीर पालक मुलीच्या नावाने SSY उघडण्यास पात्र आहेत |
| आयकर सवलत | 1961 च्या आयकर कायद्यानुसार कलम 80C अंतर्गत सूट मिळण्यास पात्र आहे (एक वर्षात कमाल मर्यादा रु. 1.5 लाख) |
सुकन्या समृद्धी योजनेमध्ये गुंतवणूक करण्याचे फायदे / Benefits of investing in SSY Scheme –
उच्च व्याज दर / High Interest Rate – पब्लिक प्रोविडेंट फंड (PPF) सारख्या इतर सरकारी बचत योजनांच्या तुलनेत SSY उच्च निश्चित परताव्याची हमी देते. या योजनेत मिळणारं व्याजाचा दार हा ठराविक कालावधीत सरकारतर्फे जाहीर केला जातो. सध्या Q4 FY (2021-22) साठी वार्षिक व्हायच दर 7.6% आहे.
चांगल्या परताव्याचा विश्वास / Assurance on good returns – सुकन्या समृद्धी योजनाही सरकार-समर्थित योजना असल्याने कमी जोखमीसह चांगल्या परताव्याची हमी देते.
कर लाभ / Tax benefit – कलम 80C अंतर्गत रु. पर्यंत कर कपातीचे फायदे प्रदान करते. 1.5 लाख वार्षिक.
लवचिक गुंतवणूक / Flexible investment Option – एखादी व्यक्ती किमान रु. ठेव करू शकते. एका वर्षात 250 आणि कमाल ठेव रु. एका वर्षात 1.5 लाख. हे सुनिश्चित करते की भिन्न आर्थिक स्थिती असलेले लोक या योजनेत गुंतवणूक करू शकतात.
दिर्घ कालावधीमुळे चक्रवाढीचा लाभ / Compounding Interest – सुकन्या समृद्धी योजना दीर्घकालीन गुंतवणूक योजना आहे कारण ती वार्षिक चक्रवाढीचा लाभ देते. तर, लहान गुंतवणूक देखील दीर्घ मुदतीसाठी चांगला परतावा देईल.
सोयीस्कर हस्तांतरण / Convenient Transfer – सुकन्या समृद्धी खाते चालवणाऱ्या पालक/पालकांच्या हस्तांतरणाच्या बाबतीत SSY खाते देशाच्या एका भागातून दुसऱ्या भागात (बँक/पोस्ट ऑफिस) मुक्तपणे हस्तांतरित केले जाऊ शकते.
2. मुदत ठेवी / फिक्स डिपॉजिट / Fixed deposit
मुदत ठेवी हा भारतात बचतीसाठी सुरक्षित, सोपा आणि लोकप्रिय पर्याय मानला जातो. तुम्ही तुमच्या मुलीसाठी मुदत ठेव (FD) सुरू करू शकता. यावरील व्याज बचत खात्यापेक्षा जास्त आहे. सध्याच्या आर्थिक परिस्थितीनुसार सर्वच बँकांचा मुदत ठेवीवरील व्याजदर हा कमी झालेला आहे आणि त्या दृष्टिने विचार केल्यास मुदतठेवीत गुंतवणूक हा फारसा फायदेशीर किंवा लाभदायक पर्याय नाही. तरी सुद्धा काही स्मॉल फायनान्स बँका आकर्षक व्याजदरा देऊ करत आहेत.
3. रिकरिंग डिपॉजिट / recurring deposit
मुदत ठेवींसारखाच आवर्ती ठेव हा सुरक्षेच्या दृष्टीने एक चांगला पर्याय आहे. जर तुम्ही एकरकमी रक्कम जमा करून बचत करू शकत नसाल, तर तुम्ही आवर्ती ठेव (RD) करू शकता. आरडीची खास गोष्ट म्हणजे तुम्ही त्यात दरमहा रक्कम टाकू शकता. तुम्ही वेगवेगळ्या बँकांच्या एफडी आणि आरडी दरांची तुलना करू शकता आणि तुमच्या सोयीनुसार बँक आणि खाते निवडू शकता.
4. राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र / National Saving certificate
राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र हा भारत सरकारचा एक उपक्रम आहे. ही एक निश्चित उत्पन्न गुंतवणूक योजना आहे. पोस्ट ऑफिस NSC चा मॅच्युरिटी कालावधी 5 वर्षे आहे आणि सध्याचा व्याज दर 6.8% प्रतिवर्ष आहे. एनएससीमध्ये किमान 1000 रुपयांची गुंतवणूक सुरू करता येते. गुंतवणुकीची कमाल मर्यादा नाही.कोणताही भारतीय नागरिक कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमधून राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र घेऊ शकतो. NSC एकट्याने किंवा संयुक्तपणे, 10 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या अल्पवयीन व्यक्तीकडून, अल्पवयीन व्यक्तीच्या नावाने प्रौढ व्यक्तीकडून, मतिमंद व्यक्तीच्या नावाने त्याच्या पालकाकडून खरेदी करता येते. योजनेअंतर्गत किती खाती उघडता येतील. NSC मध्ये गुंतवलेले पैसे आयकर कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत कपातीचा दावा करू शकतात. एनएससी जारी होण्याच्या आणि मुदतपूर्तीच्या तारखेदरम्यान फक्त एकदाच एका व्यक्तीच्या नावाने एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीकडे हस्तांतरित केले जाऊ शकते.
5. सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी / पब्लिक प्रोविडेंट फंड / PPF
पीपीएफ हि एक EEE (Exempt, Exempt, Exempt ) योजना आहे म्हणजे पीपीएफमध्ये गुंतवलेले पैसे, त्यावर मिळणारे व्याज आणि मॅच्युरिटी कालावधी पूर्ण झाल्यावर मिळालेली रक्कम, या तिन्हींवर करमुक्त आहे. कोणताही भारतीय नागरिक PPF खाते उघडू शकतो. तो अल्पवयीन व्यक्तीच्या नावानेही उघडता येतो. PPF ही एक निश्चित व्याजदर योजना आहे परंतु दर प्रत्येक तिमाहीत बदलतो. सध्याचा व्याज दर 7.1 टक्के वार्षिक आहे.
एका आर्थिक वर्षात किमान 500 रुपये आणि जास्तीत जास्त 1.5 लाख रुपये पीपीएफमध्ये जमा करता येतात. पोस्ट ऑफिस आणि बँकांमध्ये पीपीएफ खाते उघडता येते. पीपीएफचा मॅच्युरिटी कालावधी 15 वर्षे आहे. परंतु काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये, पीपीएफ मुदतपूर्तीपूर्वी बंद केला जाऊ शकतो.एवढेच नाही तर ठराविक वेळेनंतर त्यातून पैसेही काढता येतात (PPF Withdraw). 15 वर्षांचा मॅच्युरिटी कालावधी पूर्ण झाल्यानंतर, तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही खाते 5-5 वर्षांच्या ब्लॉकमध्ये वाढवू शकता.
तुम्ही नॉन-रेसिडेंट-इंडियन (NRI) असेलतर मात्र तुम्ही खात उघडू शकत नाही पण NRI होण्याआधी जर तुम्ही खात सुरु केलं असेल तर मात्र तुम्ही या खात्यात गुंतवणुक सुरु ठेऊ शकता.
6. SIP द्वारे म्युच्युअल फंड / SIP investment in mutual funds
आर्थिक परताव्याचा विचारकरता हा एक उत्तम पण जोखमीचा पर्याय आहे.
तुम्ही तुमच्या मुलीच्या भविष्यकालीन गरजांसाठी निधी गोळा करण्यासाठी म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीचा पर्यायाची निवड आवश्यक आहे. यामध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी तुम्ही सिस्टेमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन (SIP) मोड हा अधिक फायदेशीर ठरतो.
SIP च्या मदतीने, एखादी व्यक्ती दर महिन्याला म्युच्युअल फंडात ठराविक रक्कम ठेवू शकते आणि मुलीसाठी कितीही वर्षे म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करू शकते.तुमची सोय आणि जोखीम यानुसार तुम्ही SIP द्वारे इक्विटी किंवा डेट म्युच्युअल फंड निवडू शकता.
पण लक्षात ठेवा की म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करण्यापूर्वी त्याबद्दल पूर्णपणे जाणून घ्या. आवश्यक असल्यास, आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या, जर तुम्ही चुकीच्या म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक केली तर नफा होण्याऐवजी तोटा होऊ शकतो.
