पौष महिन्यात येणाऱ्या पौर्णिमेला शाकंभरी पौर्णिमा म्हटलं जातं . ही पौर्णिमा २५ जानेवारी २०२४ रोजी शाकंभरी पौर्णिमा साजरी केली जाणार आहे.
देवी शाकंभरी हे माता पार्वतीचे रूप आहे.
जो भक्त शाकंभरीमातेची पूजा, ध्यान, जप, आराधना करतो. देवीची भक्तिभावाने पूजा करणाऱ्याच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात.त्याला अन्न, धान्य प्राप्त होते.
या दिवशी शाकंभरी पौर्णिमेला गुरु पुष्य योग तयार होत आहे. हा योग तुमच्या जीवनात यश आणि समृद्धी आणतो. शाकंभरी नवरात्री मातेला कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा सण आहे.
गुरु पुष्य योग:
२५ जानेवारी रोजी सकाळी ८ वाजून १६ मिनिटांपासून ते २६ जानेवारी रोजी सकाळी ७ वाजून १२ मिनिटापर्यंत गुरु पुष्य योग तयार होत आहे.
शाकंभरी पौर्णिमा पंचांगानुसार
२४ जानेवारी रात्री ९ वाजून ४९ मिनिटांनी ते २५ जानेवारी रोजी रात्री ११ वाजून २३ मिनिटापर्यंत आहे.
या दिवशी शाकंभरी पौर्णिमेला या मंत्राचा जप करावा – जिथे जिथे हा मंत्र जपला जातो तिथे शाकंभरी देवी पोषण, संपत्ती, समृद्धी वाढवते
शाकंभरी नीलवर्णानीलोत्पलविलोचना। मुष्टिंशिलीमुखापूर्णकमलंकमलालया।।
शाकंभरीमाता मंत्र
शाकंभरीमातेची आरती
शताक्षी, बनशंकरी, चामुंडा काली दुर्गम, शुंभ निशुंभा स्वर्गी धाडियली येतां भक्ता संकट धावुनी ही आली दु:खे नाशुनि सकला सुखी ठेविली ॥१॥
जयदेवी जयदेवी जय शाकंभरी ललिते अज्ञ बालकावरी त्वा कृपा करी माते ॥धृ॥
मधुकैटभ, महिषासुर मातले फार दुर्गारूपाने शिवालिक पर्वते दानव संहार शक्ती तुझी महिमा आहे अपार म्हणूनि वंदन करिती ब्रह्मादिक थोर ॥२॥
अवर्षणाने जग हे झाले हैराण अन्नपाण्याविना झाले दारूण शरिरातुनि भाज्या केलिस उत्पन्न खा‌ऊ घालुनि प्रजा केलीस पालन ॥३॥
चंडमुंडादिक भैरव उद्धरिले भानू ब्राह्मणासी चक्षु त्वा दिधले नृपपद्माचे त्वा वंश वाढविले अगाध लीला माते करून दाखविले ॥४॥
पाहुनी माते तुजला मन होते शांत मी पण् उरे न काही मानव हृदयात प्रसन्न चित्ते राही तुझ्या क्षेत्रात ब्रह्मानंदी निमग्न होतो तुझा भक्त ॥५॥
वसंत प्रार्थी शंकरी शाकंभरी तुजसी आलो शरण तुला मी आशिष दे मजसी अखंड सेवा घडु दे इच्छा उरी ऐसी अंती सद्गती द्यावे मम या जीवासी ॥६॥
शाकंभरीमातेची आरती
शाकंभरी पौर्णिमेला काय करावं?
या दिवशी शक्य होईल त्या भाज्यांचा नैवेद्य देवीच्या चरणी अर्पण करावा. देवीला फुले, मिठाई आणि खास खीर अर्पण करा.शाकंभरी देवी ला तुपाचा दिवा लावावा आणि मंत्र जप करावा.
शाकंभरी पौर्णिमेला का साजरी करावी?
शाकंभरी देवी दुष्काळात भुकेल्यांना अन्न देते.शाकंभरी देवी पोषण, संपत्ती, समृद्धी वाढवते.
शाकंबरी देवी दुर्गा देवीचे दुसरे रूप आहे.शाकंभरी देवी ने दुर्गम राक्षसाचा वध करते आणि दुर्गा म्हणून प्रकट होते. शाकंभरीला देवी सताक्षी म्हणूनही ओळखले जाते. पृथ्वीवरील अन्न संकट दूर करण्यासाठी प्रकट झाली आणि प्रत्येक मानवाला अन्न प्रदान केले.महाराष्ट्र मध्ये एकमेव शाकंभरी देवी चे प्राचीन मंदिर हे नागदेव, सातारा येथे आहे.शाकंभरी देवीची तीन शक्तीपीठे आहेत.पहिले शक्तिपीठ राजस्थान जिल्ह्यातील सिकर उदयपूर वाटी जवळ “सकराय माता” या नावाने ओळखले जाते.दुसरे शक्ती पीठ राजस्थान राज्यांमधील सांभार या जिल्ह्यात आहे.तिसरे शक्तीपीठ उत्तर प्रदेशातील मेरठ जवळ आहे. शिवलिक पर्वत स्थित हे शक्तिपीठ आहे.
शाकंभरी देवीचे भारतातील प्रसिध्द मंदिरांचे स्थान
नागेवाडी, महाराष्ट्र : सातारा रेल्वे स्थानकापासून १२ किलोमीटर अंतरावर नागेवाडी हे छोटेसे गाव आहे.हे देवी शाकंबरीचे सर्वात जुने मंदिर आहे. हे शाकंबरी देवी क्षेत्र असल्याचे सांगितले जाते. हे ते स्थान आहे जिथे ऋषी-मुनींनी आदि परा शक्तीचा तपस्या केला होता, जसे शिव-पुराणांमध्ये (उमा-संहिता) स्पष्ट केले आहे. आणि प्रथम देवी शताक्षी आणि देवी शाकंबरीच्या रूपात प्रकट झाली आणि दुर्गम राक्षसाचा वध केला.
कुंभोज, सातारा जवळ, महाराष्ट्र : RCHP+ 688, अनामित सहयोग, कुंभोज, महाराष्ट्र येथे देवी शाकंबरीचे मंदिर आहे.
सीकर, राजस्थान : शाकंभरी देवीचे P.O येथे प्राचीन मंदिर आहे. साकराई, वाया-गुरारा या तहसील नीम का ठाण्यातील उदयपूर वाटीपासून सुमारे १५ किमी अंतरावर आहे, जे सीकर राजस्थानपासून सुमारे २९ किमी अंतरावर आहे. ६९२ मध्ये चौहान राजा दुर्लभराजाने हे मंदिर बांधले होते.दरवर्षी भाद्रपद महिन्याच्या अंधारात नवव्या दिवसापासून अमावस्यापर्यंत चंद्रहीन रात्री मंदिराची प्रदक्षिणा करतात.
सांभर, राजस्थान : पौराणिक कथेनुसार, सांभर सॉल्ट लेक सुमारे २५०० वर्षांपूर्वी शाकंभरी देवीने तयार केले होते. येथे एक छोटे पांढरे मंदिर आहे जे २०० वर्षांहून अधिक जुने आहे.शाकंभरी देवी ही चौहान वंश ची कुलदेवी आहे.पण अनेक धर्माचे लोक देवीच्या पूजाला येतात.तीन शक्तीपीठ तीन पैकी शक्तिपीठ सर्वात जुने आहे.शाकंभरी देवी चे वर्णन महाभारत आणि शिव महापुराण केले गेले आहे.
कोलकाता,पश्चिम बंगाल : कोलकात्यात शाकंभरी देवीची तीन मंदिरे आहेत. याशिवाय ‘गुप्त नवरात्र’ म्हणून ओळखले जाणारे आणखी दोन नवरात्रही साजरे केले जातात.शाकंबरी देवी हे ब्रह्म पुराणातील १०८ सिद्ध पीठांपैकी एक आणि देवी शाकंभरीच्या सर्वात जुन्या मंदिरांपैकी एक आहे. दरवर्षी सुमारे दहा लाख लोक मंदिराला भेट देतात.
विजयवाडा, आंध्र प्रदेश : शाकंभरी देवीचे अर्जुन स्ट्रीट मल्लिकार्जुनपेटा इंद्रकीलाद्री, दुर्गा अग्रहारम, मल्लिकार्जुनपेटा, विजयवाडा, आंध्र प्रदेश येथे मंदिर आहे. साकंबरी ‘उबुश्चवास’ हा 3 दिवसांचा उत्सव दुर्गा मंदिरात दरवर्षी साजरा केला जातो जिथे देवीला भाज्या आणि फळांनी सजवले जाते.सणाच्या वेळी देवी कनक दुर्गा शाकंभरी देवी म्हणून पूजली जाते.देवी कनक दुर्गा भाज्या आणि फळांनी सजविली जाते आणि विशेष पूजा केली जाते.तीन दिवस शाकंभरी देवीच्या कनका दुर्गादेवीचे दर्शन भाविकांना होणार आहे.
बनशंकरी अम्मा मंदिर, बदामी, कर्नाटक :शाकंभरी देवीचे SH 57, बनशंकरी, चोलचागुड्डा, कर्नाटक येथे मंदिर आहे.बनशंकरी मंदिर, ज्याला बनशंकरी अम्मा मंदिर असेही म्हणतात.जुन्या काळातील अनेक हिंदू मंदिरांप्रमाणे, यालाही ठोस अशी मूळ तारीख नाही. तथापि, मूळ मंदिर इसवी सन सातव्या शतकात कल्याणी चालुक्य राजांनी बांधले असे मानले जाते. हे मंदिर तिलकरण्य जंगलात असल्यामुळे याला बनशंकरी किंवा वनशंकरी असे म्हणतात. मंदिराच्या देवतेला पार्वतीचा अवतार शाकंभरी असेही म्हणतात. हे मंदिर कर्नाटक तसेच शेजारील महाराष्ट्रातील भाविकांना आकर्षित करते.हे राज्य सर्वात प्रसिद्ध हिंदी देवस्थान एक आहे.मंदिराच्या बांधकाम, इतिहास आणि संस्कृतीबद्दल अनेक कथा आणि विश्वास आहे. तथापि, या मंदिराची सर्वात रोमांचक गोष्ट म्हणजे लोक ‘राहुकाल’ ची पूजा करतात जी हिंदू संस्कृतीनुसार अशुभ मानली जाते.येथे लोक आपल्या जीवनातील सर्व दुःख, दारिद्र्य आणि अशुभ दूर होण्यासाठी भक्त राहुकालाला प्रार्थना करतात.बनशंकरी मंदिराला सुसंवादाचा भूतकाळ आहे, ज्याचे बांधकाम द्रविड आणि नागरा वास्तुशैलीमध्ये केले जात आहे. प्रत्येक जानेवारीला बनशंकरी जत्रेच्या धार्मिक सह सांस्कृतिक उत्सवात याने आपली एकात्मतेची परंपरा कायम ठेवली आहे, जिथे कर्नाटक आणि लगतच्या राज्यांमधून लोक आपली भक्ती दाखवतात आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि जत्रेत साक्ष देतात. हरिद्र तीर्थ एक तलाव आहे हे तीन मजली संरचनेवर उंच दिवा असलेले मंदिर आहे आणि हा एक वास्तुशिल्पाचा चमत्कार आहे.