आता खरेदी करा, नंतर पैसे द्या | Buy Now Pay Later – BNPL
अमेझॉन आणि फ्लिपकार्ट यांनी काही वर्षांपूर्वी सुरु केलेल्या ग्रेट ‘शॉपिंग’ फेस्टिवल्स दरम्यान खरेदी करणाऱ्या ग्राहकांचा थोडा अभ्यास करून आलेल्या निष्कर्षानंतर या आस्थापनांच्या अश्या लक्षात आलं की, आपला ग्राहकांमधला एक मोठा तरुण वर्ग असा आहे को अजून पूर्णपणे आर्थिक बाबींवर सशक्त नाही. हा युवावर्ग आणि त्यांच्या सारखेच इतर ज्यांना चांगला क्रेडिट स्कोर नसल्यामुळे क्रेडिट कार्ड किंवा छोटी कर्जे वगैरे मिळवण्यात थोडी अडचण येते आणि साहजिकच खरेदी करण्याला पण बंधन येतात. असा संभाव्य ग्राहक हातातून निसटून जाऊ देण्या ऐवजी आपण क्रेडिट कार्ड ऐवजी त्याला कुठल्या प्रकारे छोटी कर्जे मिळवून देऊ शकलो तर तो ते पैसे आपल्या प्लॅटफॉर्मवर खर्च करू शकतो – आणि या विचारातून त्यांनी जन्माला घातली हि एक नवीन योजना – “आता खरेदी करा, नंतर पैसे द्या (Buy Now Pay Later – BNPL)“
आता खरेदी करा, नंतर पैसे द्या (Buy Now Pay Later – BNPL)
अलीकडच्या काळात इंटरनेटचा वापर फार वाढलेला आहे. जवळपास प्रत्येक हातात आलेल्या स्मार्टफोन मुळे लोकांची आवड निवड, एक ग्राहक म्हणून वर्तन आणि खर्चाच्या पद्धती गेल्या काही वर्षांमध्ये आमूलाग्र बदल झालेला आहे. सुरवातीपासूनच ऑनलाईन खरेदी करण्यासाठी आपल्याकडे ऑनलाईन पेमेंट, क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड वगैरे असे पर्याय उपलब्ध होते – पण यांचा वापर कोण करू शकत होतं? तर ज्यांच्या कडे हि साधने उपलब्ध आहेत किंवा खर्च करण्यासाठी हाती थोडा पैसे आहेत फक्त तीच व्यक्ती, इतरांनी आपला हात खर्चासाठी आवरलेला.
BNPL पेमेंट प्रकारांमध्ये वित्तपुरवठा करणारी कंपनी आवश्यक असं KYC कागदोपत्रांची पूर्तता झाल्यानंतर तुम्हांला एकरकमी खरेदी करू देते. अर्थात हा सर्व एक प्रकारचा सावकारी व्यवहार असल्यानं तुम्हाला विहित कालावधीत ती रक्कम परत करावी लागेल. तुम्ही एकतर ते एकरकमी रक्कम म्हणून अदा करू शकता किंवा तुम्ही ते विनाशुल्क समतुल्य मासिक हप्ते (EMIs) द्वारे अदा करू शकता. तुम्ही दिलेल्या परतफेडीच्या कालावधीत रक्कम भरण्यात अयशस्वी झाल्यास, वित्तपुरवठा करणारी कंपनीतुमच्याकडून तुमच्या रकमेवर व्याज आकारण्यास जबाबदार असेल. पुढील विलंब तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर गंभीर परिणाम करू शकतो.
अलिकडच्या काही महिन्यांत, ई-कॉमर्स कंपन्या, फिनटेक प्लेयर्स आणि अगदी बँकांनीही खरेदीदारांसाठी BNPL सुविधा देण्यास सुरुवात केली आहे. Amazon आणि Flipkart दोघेही HDFC बँक आणि ICICI बँक सारख्या बँकांप्रमाणे त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवर हा पेमेंट पर्याय ऑफर करतात. पुढे, PayTM, PhonePe, LazyPay, Moneytap, CASHe, Kissht यासारखे अनेक अॅप-आधारित फिनटेक प्लॅटफॉर्म BNPL कर्जाचा विस्तार करतात. आजकाल, हा पर्याय गॅझेट्सपासून ते पोशाखांपर्यंत विस्तृत वस्तूंच्या खरेदीसाठी उपलब्ध आहे, ज्यामध्ये अन्न वितरण, प्रवास बुकिंग, किराणा सामान आणि इतर खर्च समाविष्ट आहेत.
ही एक चांगली ऑफर असल्याचे दिसते, मग समस्या काय आहे?
इतर पर्यायांच्या तुलनेत शिथिल कर्ज पात्रता नियमांव्यतिरिक्त, परतफेडीसाठी व्याजमुक्त विंडो ही ग्राहकांसाठी हुक आहे. परंतु तुम्ही या कालावधीत पैसे भरण्यास सक्षम असावे. जर खरेदीदार परिभाषित परतफेड विंडोमध्ये रक्कम भरण्यात अयशस्वी झाला, तर सावकार न भरलेल्या रकमेवर व्याज आकारेल. तुमच्याकडून उशीरा भरण्याचे मोठमोठे शुल्क देखील आकारले जाऊ शकते.
तुम्ही या सुविधेचा जबाबदारीने वापर न केल्यास कर्जाच्या सापळ्यात पडण्याची शक्यता आहे. पुढे, कोणताही पेमेंट विलंब क्रेडिट ब्युरोला कळवला जाईल ज्यामुळे खरेदीदाराच्या क्रेडिट स्कोअरवर प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो. यामुळे भविष्यातील कर्जाची किंमत वाढू शकते किंवा आणखी वाईट, हे सावकारांना भविष्यातील कोणतेही कर्ज अर्ज नाकारण्यास प्रवृत्त करू शकते.
क्रेडिट कार्ड वापरण्यापेक्षा ते चांगले आहे का?
| क्रेडिट कार्ड | Buy Now Pay Later Scheme |
|---|---|
| क्रेडिट कार्ड मिळविण्यासाठी तुमचा क्रेडिट हिस्ट्री चांगली असणे अनिवार्य आहे | क्रेडिट हिस्ट्री असणे अनिवार्य नाही |
| क्रेडिट कार्डवर छुपे शुल्क आकारले जाते | BNPL पारदर्शक आणि कमी किमतीच्या मॉडेलचे अनुसरण करते |
| क्रेडिट कार्डे व्याजमुक्त कालावधीसह येतात | व्याज – विनामूल्य क्रेडिट कालावधी 48 महिन्यांपर्यंत जाऊ शकतो |
| क्रेडिट कार्ड जवळपास सर्वच ठिकणी स्वीकारली जातात | BNPL सेवा/सुविधा निवडक ई-रिटेलर्स आणि फिनटेक संस्थांद्वारे पुरवल्या जातात |
| क्रेडिट कार्ड मंजूरी मिळणे थोडे कठीण आहे | सुलभ मंजूरी |
इतर कोणत्याही कर्जाप्रमाणेच, बहुतेक BNPL प्रदाते क्रेडिट ब्युरोला परतफेडीचा अहवाल देत असल्याने, निरोगी क्रेडिट स्कोअर राखण्यासाठी ग्राहकांनी त्वरित परतफेड करणे आवश्यक आहे.
क्रेडिट कार्ड आणि BNPL या दोन्ही चांगल्या संकल्पना आहेत पण त्यांचा वापर समजूतदारपणाने आणि आपली आर्थिक शक्ती ओळखून केला तर. आपल्या आवाक्याबाहेर जाऊन खर्च केला तर हे एक कर्जच आहे ज्याची परतफेड वेळेत करायला जमली नाही तर व्याजासकट देय रक्कम वाढू शकते आणि शेवटी ती व्यक्ती कर्जाच्या जाळ्यात अडकू शकते.
हा लेख / ब्लॉग तुम्हांला कसा वाटला, आम्हाला येथे लिहा आणि आम्हाला कळवा.
